Çocuklarda Oyuncak Seçimi
Oyuncaklar çocukları eğlendiren, gelişimini destekleyen, eğiten araç ve gereçlerdir. Çocuğun yaratıcılığını, düş kurmasını, kavramları öğrenmesini sağlayarak fiziksel ve zihinsel gelişimine katkıda bulunur.
Oyuncak seçiminde nelere dikkat edilmesi gereklidir?
- Oyuncak seçiminde yaş göz önünde bulundurulmalıdır. Yaş ve gelişimine uygun olmalıdır.
- Çocuğun becerilerini ve yaratıcılığını geliştiren, hayal gücünü destekleyebilecek özellikte olmalıdır.
- Basit, temizliği kolay ve dayanıklı olmalıdır.
- Çabuk kopabilen yutulabilecek küçük parçalar (göz, burun, düğme vs) içermemeli ve plastik etiketler kesilip atılmalıdır.
- Yumuşak gereçlerden yapılan oyuncakların yıkanabilir özellikte olmalıdır.
- Sivri veya sert köşeli, iğneli, metal parçacıklı veya çabuk kırılabilen plastikten yapılmış olmamalıdır.
- Pille çalışan oyuncakların pil kapağının vidalı ve güvenli olduğuna dikkat edilmelidir.
- İpli, kordonlu, kurdeleli oyuncakların çocuğun boynuna dolanma ihtimali nedeni ile tercih edilmemelidir.
- Yüksek sesli oyuncaklar çocuklara rahatsızlık verebileceğinden müzik çalan oyuncaklar alınmadan önce denenmelidir.
- 3 yaş öncesinde daha çok yumuşak kumaş ve plastikten yapılan oyuncaklar tercih edilmelidir.
Yaşlara göre oyuncak seçimi nasıl olmalıdır?
Yenidoğanların, daha çok parlak ışık ve sese karşı ilgileri vardır. Bu nedenle yatağının yanına asılan renkli, hareketli ve sesli oyuncaklar olmalıdır.
2.ay itibariyle tepkileri ve görme mesafesi artan sesler çıkaran bebeklerin asılarak veya sallanarak kullanılabilen müzikli, renkli (sarı, kırmızı gibi ana renkler) oyuncaklar tercih edilebilir.
3-5 ay içerisinde en uygun oyuncak çıngırak olup, 4.aydan sonra kavraması da artar. Yumuşak, ses çıkaran, müzikli oyuncaklar da tercih edilebilir. Bu dönemde her oyuncağı ağzına götüreceğinden sert veya sivri köşeli oyuncaklar olmamalıdır.
6.ay
Artık oturmaya başlar, nesnelere uzanarak yakalamaya çalışır.
İki elini kullanarak nesneleri tanımaya başlar. Dönen parçalı oyuncaklar ellerin eşgüdümlü çalışmasını arttırır.
Farklı çaplı oyuncaklar, sesli çıngıraklar, diş kaşıyıcıları bu dönemde uygundur.
Oyuncakları sürekli ağzına götürdüklerinden oyuncakların yıkanabilir ve temizlenebilir olması önemlidir.
Hayvan, bitki, insan resimleri olan kitapların birlikte okunması ileriki dönemde akademik başarısına katkıda bulunur.
9.ay
Oyuncaklar ile geçirdikleri zaman artar.
Bu dönemde oyuncakları birbirine vurma, itip-çekme, iç içe sokma, açıp kapama gibi ardışık hareketli veya ikili oyuncaklardan hoşlanırlar.
Atıldığında kırılmayan ışıklı, renkli toplar uygundur.
Artık ce-e oyununu oynamaktan da keyif alırlar.
10-12.ay
Bu dönem bebeklerinin hareketliliği artar, tutunarak ya da kendini çekerek yer değiştirirler, yürümesine yardımcı olacak oyuncaklar tercih edilebilir.
!!!Yürüteç, ev kazalarında tehlike yaratabileceği için önerilmez.
İtilip çekilebilen ve üst üste konulabilen oyuncaklar ilgilerini çeker.
El çırpma, bay bay yapma gibi eylemleri yerine getirir.
12-18.ay
Tek kelime söylemeye başlar, konuşulanları taklit etmeye çalışır.
Ev eşyalarına daha ilgilidir. Çocuklara zarar vermeyecek kaplar oyuncak olarak kullanılabilir.
Suda oynamaktan çok hoşlandıklarından yüzebilen banyo oyuncakları tercih edilebilir.
İç içe geçen oyuncaklar, toplar, müzikli oyuncaklar, renkli halkalar ilgilerini çeker. Renklere karşı ilgileri artar.
Taklit oyunları, saklambaç, dil oyunları sosyal becerilerini geliştirir.
18-24.ay
Bu yaş grubu çocukları durdurmak zor olabilir çünkü koşmaya başladıkları dönemdir.
Evde basit işlere yardım eder.
Taklit etme yeteneği artan çocukların bir aleti kullanmayı öğrenebilmesi kolaylaşır. İnce motor kasları daha iyi gelişmiş olan bu yaş çocukları basit el aletleri gibi oyuncaklar ile oynayabilirler.
Boya kalemleri, oyun hamurları, kil ile yaratıcılıklarını arttırabilirler.
2 yaş civarında şekiller üretebileceği legolar, 4-5 parçalı yap-bozlar, küpler ile oynayabilirler.
Hareket ettirebilecekleri araba, kamyon, el arabası gibi itme çekme oyuncakları, hareket eden veya konuşan bebekler, hayvanlar ilgilerini çeker.
Diğer çocuklar ile oyun iletişimi kurmaya başlar. Bağımsız hareket etme ve keşfetme eğilimleri nedeni ile açık alanlarda oynamaktan keyif alırlar.
Resimli öykü kitapları, ritm çalgıları, kukla oyunları ile hem sosyal hem de dil gelişiminin artmasına yardımcı olur.
2.5 yaş
İki kelimelik cümleler kurmaya başlar, ismini söyleyebilir, renkleri tanıyabilir.
Ses çıkaran oyuncak telefon, bilgisayar gibi oyuncaklar ilgisini çeker ve kelime öğrenmesini sağlayabilir.
Parçalayıp birleştireceği tamir seti gibi oyuncaklardan hoşlanırlar.
3 yaş
Kendi giyinebilir
Bisiklet binebilir
Kalemi iyi tutmaya başlar
Arkadaşları ile sosyal iletişimi artar, oyuncak paylaşmaya ve oyun kurmaya başlar.
Erişkinleri taklit ederek gerçek yaşamda kullanılan eşyaları oyuncak olarak kullanmaktan keyif alır (marangoz seti, doktor seti, mutfak seti vb)
6-12 parçalı yap-bozları yapabilir. Yaratıcı etkinliklere bu dönemde başlayabilir.
4 yaş
Boyalarla resim yapma, makas kullanarak kesme-yapıştırma. Karton, ip, boyalarla (parmak boya, sulu veya pastel boya) etkinlikler bu dönemde gerçekleşir.
Oyun bahçelerinde oyun oynamayı, bisiklet binmeyi sever.
Bebekler, temizlik seti, doktor seti, tamir seti gibi oyuncaklar uygundur.
5 yaş,
Grup oyunları, dış ortam oyunları, top oyunundan hoşlanırlar.
Okuma ve yazmaya ilgilidir.
Bilmeceler, yap-bozlar, eşleştirme oyunları bu dönemde ilgilerini çeker.
Akülü arabalar, yüzen gemiler, bebek arabaları gibi daha gerçeğe yakın oyuncaklar ile oynamayı severler.
6 yaş ve üstü
Artık okul dönemidir, grup oyunlarını daha çok tercih ederler.
Eğitici kitaplar, bilim-deney setleri, zeka oyunları ilgilerini çeker.
Çizgi film karakterleri ile oynamaktan keyif alabilirler.
Yaşlarına uygun müzik aletleri ile uğraşabilirler.
Sonuç olarak, çocuklarımıza kendi hayal dünyalarını süsledikleri, kendilerini ifade edebildikleri, eğitim, eğlence ve yeteneklerini geliştirdikleri oyuncaklarla özgürce oynayabilecekleri ortamlar yaratalım ve oyun alanları sağlayarak onların oyunlarına dahil olalım.
