Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonları

İdrar yolu enfeksiyonları, çocuklarda sık görülen enfeksiyonlardandır. Yenidoğan dönemi dışında kız çocuklarda daha sık görülürken yenidoğan döneminde sünnet olmamış erkek bebeklerde daha sıktır.

En sık dışkıdan bulaşan enfeksiyon etkenleri ile gelişir. Bu enfeksiyon etkenleri E.Coli, Klebsiella, Proteus, Enterokok vb. gibi dışkıda bulunan etkenlerdir. Daha nadir olarak virüsler ve mantarlar da idrar yolu enfeksiyonuna neden olabilirler.

Dışkıdan bulaşan mikroorganizmalar dış idrar kanalından (üretra) girdikten sonra aşağıdan yukarıya doğru enfeksiyon oluştururlar. İdrar torbasının enfeksiyonuna sistit, böbreklerdeki enfeksiyona pyelonefrit denir.

Kız çocukların anatomik yapısı gereği idrar kanalının kısa olması nedeniyle kız çocuklarında görülme sıklığı daha fazladır.

Vücudun başka bir yerindeki enfeksiyonun kan yoluyla taşınması sonucu da idrar yolu enfeksiyonu gelişebilir. Yenidoğan bebeklerde bu yol daha sık izlenir.

İdrar yolu enfeksiyonlarının oluşmasında böbrek ve idrar yollarının altta yatan bazı hastalıkları (taş, vezikoüretral reflü, hidronefroz vb) rol oynar.

Çocuğun yaşına ve enfeksiyonun bulunduğu yere ve düzeyine göre farklılık gösterir.

Muayene bulguları ile beraber uygun koşullarda alınan idrar tahlili ve idrar kültürü ile tanı konur.

İdrarını söyleyemeyen bebek ve küçük çocuklarda genital bölgenin temiz su (kaynamış ılınmış su) ve steril gazlı bez ile temizliği yapıldıktan sonra idrar torbası yapıştırılır, dik tutularak idrarını yaptıktan sonra torba çıkarılır ve idrar örneği incelenir. İdrar kültürü incelemesinde torba ile alınan idrarda güvenilir sonuç alınamadığında taktirde idrar örneği sondayla veya mesaneden iğne ile girilerek de hekim tarafından alınabilir.

Büyük çocuklarda en uygun idrar alma yöntemi, genital bölgenin temiz su ile temizlenmesinin ardından orta akım idrarının alınmasıdır.

İdrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda hekim uygun gördüğünde ultrason, sintigrafi ve radyolojik tetkikler ile inceleme yapabilir. Çünkü aileden gelen kalıtsal hastalıkların, anatomik değişikliklerin ve yapısal bozuklukların tespiti açısından önemlidir.

Hekimin önerdiği şekilde, önerdiği miktar ve zamanda kullanılması uygundur. Tedavinin etkinliği alınan kontrol idrar örnekleri ile tekrar değerlendirilir. Tedavi önerilen zamandan önce bırakılmamalıdır. Çünkü tedavi yeterli kullanılmazsa idrar yolu enfeksiyonunun tekrarlama ve böbreklere hasar verme ihtimali olabilir.