Çocuklarda Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Çocuklarda Nezle (Soğuk Algınlığı)
Çocuklarda en sık rastlanılan enfeksiyondur.
Rinovirüsler başta olmak üzere parainfluenza, adenovirüs gibi virüslerin neden olduğu bir hastalıktır.
3 ay-3 yaş arasında yakalanma sıklığı artar ve bir çocuk yılda 3-6 kez bu enfeksiyonu geçirebilir. Okul, kreş ve kalabalık ortamlardan bulaşma riski daha fazladır.
Çocuklarda soğuk algınlığı belirtileri nelerdir?
Ateş, aksırık, burun akıntısı, halsizlik, huzursuzluk ile başlar ardından öksürük, ishal, kusma gibi bulgular gelişebilir. Ateş 3 güne kadar geriler.
Çocuklarda soğuk algınlığı tedavisi
- Soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlarda antibiyotikler kullanılmamalıdır.
- Sıvı alımı sağlanmalı ve emen bir bebekse anne sütüne devam edilmelidir.
- Burun tıkanıklığını açmak için serum fizyolojik içeren burun damlaları kullanılmalıdır.
- Oda havası 22-24 derece arasında tutulmalı ve %40-60 arasında nemlendirilmelidir.
- Ateş ve huzursuzluğu gidermek için gereğinde verilmek üzere ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar doktora danışılarak 1-2 gün kullanılabilir.
Çocukların soğuk algınlığından korunma yolları
- Ellerin yıkanmasına dikkat edilmelidir.
- Aksırıp öksürürken ağız mendille kapatılmalıdır.
- Hastanın bulunduğu ortam havalandırılmalıdır.
- Süt çocukları hasta kişilerden uzak tutulmalı, kalabalık ortamlara sokulmamalıdır.
- Çocuğun beslenmesinin düzenli olması veya anneyi emen bebekse anne sütüne devam ediliyor olması en büyük korunma yöntemidir.
Çocuklarda soğuk algınlığı ile grip arasındaki farklar nelerdir?
| Bulgular | Soğuk Algınlığı | Grip |
|---|---|---|
| Ateş | Nadir | 38-39 Derece |
| Baş Ağrısı | Nadir | Sürekli |
| Kas Ağrısı ve Yorgunluk | Az | Genellikle |
| Burun Akıntısı, Hapşuruk | Genellikle | Bazen |
| Öksürük | Nadir | Genellikle |
| Boğaz Ağrısı | Genellikle | Bazen |
| Tedavi | Aşı yok, Semptomatik Tedavi | Aşılama ve Antiviral Tedavi |
Çocuklarda Bademcik İltihabı (Tonsillit)
En sık 5-15 yaş arası çocuklarda görülür. Kış aylarında ve ılıman iklimlerde görülme sıklığı artar.
Etken büyük olasılıkla halk arasında beta mikrobu olarak bilinen A grubu beta hemolitik streptokoklardır. Viral etkenler de buna neden olabilir.
Çocuklarda bademcik iltihabı belirtileri nelerdir?
- Yüksek ateş
- Boğaz ağrısı, yutkunmada zorlanma
- Bulantı, kusma, karın ağrısı
- Baş ağrısı, halsizlik, eklem ağrısı
Yapılan fizik muayenede bademciklerde kızarma, şişme ve bademcik üzerinde iltihap birikimleri olduğu gözlenir. Beraberinde boyun lenf bezlerinde büyümeler de eşlik edebilir.
Çocuklarda bademcik iltihabının tedavisi
Tedavi amacı hem etkeni ortadan kaldırmak hem de kalp romatizması (akut romatizmal ateş) ve böbrek iltihabı (akut glomerülonefrit) gibi ortaya çıkabilecek hastalıkların görünmesi önlemektir.
Yapılan tanı testlerinde (boğaz kültürü, hızlı antijen testi) ve fizik muayene bulguları ile A grubu beta hemolitik streptokok düşünüldüğünde tedavide penisilin grubu antibiyotikler tercih edilir.
Ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar doktorun planladığı şekilde kullanılabilir.
Bol sıvı alınması sağlanmalıdır.
Hasta çocuklar istirahat ettirilmelidir.
Çocukların bademcik iltihabından korunma yolları
Bu hastalık solunum yoluyla bulaşır, bu nedenle çocukların hasta kişilerden ve kalabalık ortamlardan uzak tutulması uygundur.
Mikroplar, burun akıntısı, tükürük gibi vücut sıvıları ile bulaşabileceğinden el hijyenine dikkat edilmesi gereklidir.
Hastanın bulunduğu ortam havalandırılmalıdır.
Çocuklarda Orta Kulak İltihabı (Otitis Media)
En sık 6-20.aylardaki çocuklarda görülür.
Orta kulak, kulak zarı ile iç kulak arasındaki boşluktur. Viral ya da bakteriyel etkenler orta kulakta enfeksiyona neden olurlar.
Çocuklarda orta kulak iltihabının nedenleri nelerdir?
- Östaki tüpü adı verilen orta kulak ile geniz arasındaki yapının daha kısa ve dar olması tıkanmaya zemin hazırlar.
- Süt çocuklarında daha sık görülmesinin nedeni bağışıklığın daha az gelişmiş olmasından kaynaklanır.
- Çocukların büyüklere göre daha çok yatar pozisyonda olması ve biberonla beslenmesi risk faktörüdür.
- Erkek çocuklarda daha sık gözlenir.
- Düşük doğum ağırlığı veya erken doğan bebeklerde gelişme sıklığı artar.
- Kış ve sonbahar aylarında daha sık gözlenir.
- Ailede genetik yatkınlık bulunabilir.
- Çocukların sigara dumanına maruz kalması bir etkendir.
- Kalabalık aile ve kardeş sayısının fazla olması, evde enfeksiyon varlığı risk faktörüdür.
- Sağlıksız beslenme ve kötü hijyen koşulları enfeksiyonun ortaya çıkmasına neden olabilir.
- Kreş gibi kalabalık ortamlar çocukların hastalığa yakalanma olasılığını arttırır.
Çocuklarda orta kulak iltihabının belirtileri nelerdir?
- Kulak ağrısı
- Ateş
- Huzursuzluk
- Kulak akıntısı
- Burun akıntısı veya tıkanıklığı, öksürük
- İshal
Çocuklarda orta kulak iltihabının tedavisi
Viral enfeksiyonlar kendiliğinden geriler, doktor kontrolünde gereğinde ağrı kesiciler ile yakın izlem yapılarak takip edilebilir.
Bakteriyel enfeksiyon düşünülüyorsa antibiyotik başlanmalıdır ve oluşabilecek komplikasyonlar (işitme kaybı, enfeksiyonun yayılması vb) açısından izlem yapılmalıdır.
Aşıların koruyucu etkisi vardır
**Bir çocukta tekrarlayan kulak iltihapları 6 ayda 3’den fazla veya 1 yılda 4’den fazla olup tedaviye iyi yanıt vermiyorsa timpanostomi tüpü takılması gerekebilir, kulak burun boğaz uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
Çocukların orta kulak iltihabından korunma yolları
- Anne sütü koruyucudur, yakalanma sıklığını azaltır.
- Aşıların zamanına uygun yapılmış olması gereklidir.
- Çocuklar sigara dumanına maruz kalmamalıdır.
- Sağlıklı beslenmeye çocuklar yönlendirilmelidir.
- Bebekleri tamamen düz yatarak değil annenin oturur pozisyonunda emzirmesi uygundur.
- Kapalı ve kalabalık ortamlar enfeksiyonun bulaşması açısından risk faktörü olmasından dolayı uzak tutulması gereklidir.
- Temizlik kurallarına dikkat edilmelidir.
Çocuklarda Krup (Akut Larenjit)
Krup, gırtlak ve ses telleri bölgesinde çoğunlukla enfeksiyonlara bağlı kızarıp şişmeyle beraber nefes almada zorluğa neden olan ve boğuk tarzda (havlar tarzda) öksürük ile karakterize bir üst solunum solu hastalığıdır.
Yalancı kuş palazı olarak da bilinir.
3 ay-5 yaş arası erkek çocuklarında daha sık gözlenir.
En sık etkenler virüslerdir (parainfluenza, influenza, adenovirüsler, RSV) ve solunum yoluyla bulaşırlar.
Sonbahar ve kış aylarında daha sık görülür.
Çocuklarda krup belirtileri nelerdir?
- Hafif ateş, burun akıntısı gibi soğuk algınlığı bulguları ile başlar
- Birkaç gün içine havlar tarzda öksürük ve nefes alırken stridor denilen sesli nefes alma gözlenebilir
- Ses kısıklığı, ses de kabalaşma izlenir
- Ağır vakalarda nefes almada güçlük, sık nefes alma gelişebilir
Çocuklarda krup tedavisi
- Viral enfeksiyona bağlı olduğu düşünülüyorsa antibiyotik verilmemelidir.
- Soğuk buhar veya soğuk havadan fayda görür. Çocuğu balkona çıkarıp veya pencereyi açıp 10-20 dakika soğuk havayı solumasına veya buzdolabı kapağını açıp nefes alıp vermesi sağlanmalıdır.
- Hekim kontrolünde bazı buhar şeklinde ilaçlar ve steroid grubu iğnelerden faydalanılır.
Çocuklar krup olduğunda acil servise başvurulması gereken durumlar nelerdir?
- Nefes almada zorluk
- Sık nefes alma ve hırıltılı nefes alma
- Konuşmada zorluk
- Zor nefes almaya bağlı burun kanatlarında ve göğüs duvarında çekilmeler
- Ağız etrafında ve parmak uçlarında morarmalar
- Bilinç bulanıklığı varsa çocuk en yakın acil servis birimine götürülmelidir.
