Yenidoğan Sarılığı

Bilirubin yüksekliğinin ciltte gözle görünür olmasına sarılık denir.

Yenidoğan bebeklerin ilk haftasında sık karşılaşılan yenidoğan sarılığı, zamanında doğan bebeklerin üçte ikisinde, zamanından önce doğan prematürelerin çoğunluğunda klinik olarak gözlenir.

Yenidoğan bebeklerin ilk haftasında görülen çoğunlukla fizyolojik sarılık olup, bebeğin 4-6.günlerinde sarılık değeri pik yapar ve sonra gerileme gösterir. Bebeğin doğduğu gebelik haftası, doğum kilosu, hastalık durumu, beslenmesi gibi birçok faktör bebeğin sarılık değerini etkileyebilir.  Doğum sonrası yakın izlem gereklidir. Bu nedenle sarılık değerleri bilirubin nomogramındaki değerler ile biz hekimler tarafından izlenmektedir.

Eğer sarılık bebeğin ilk 24. saatinde gözleniyorsa, fototerapi ve kan değişimi gerektiriyorsa, zamanında doğan bebekte 2 haftadan, prematüre bebekte 3 haftadan daha uzun devam ediyorsa patolojik sarılık olarak değerlendirilir. Kan grubu uygunsuzlukları, bazı kan hastalıkları, enfeksiyonlar, bazı karaciğer hastalıkları, bazı metabolik ve endokrin hastalıklar patolojik sarılığa neden olur, tetkik ve tedavi gerektirir.

 

Anne sütü sarılığı

Erken başlangıçlı anne sütü sarılığı, bebeğin ilk haftasında görülen anne sütünü yeterli alamamasına bağlı gelişen beslenme eksiliğine bağlıdır.

Geç başlangıçlı anne sütü sarılığı, bebeğin 2.haftasından sonra devam eden ve patolojik sarılığa yol açabilecek bir neden saptanmayan bir durumdur. Bebek sağlıklıdır ve iyi kilo alır, tehlikeli bir durum değildir, 3 aya kadar sürebilir.

Anne sütü sarılıkları anne sütünün kesilmesi gereken bir durum değildir tam aksine daha çok anne sütü ile beslenilmesi gereklidir.

 

Yenidoğan sarılıklarını önlemek için ne yapılmalıdır?

1. Bebek emmeye teşvik edilmeli, günde 8-12 kez emmesi sağlanmalıdır.

2. Bebeklere su ve şekerli su verilmemelidir.

3. Anne ile bebek taburcu olurken yenidoğan sarılığı ve beslenme ile ilgili bilgilendirilmiş olmalı ve 2 gün içerisinde çocuk hekimi tarafından poliklinik kontrolü gerçekleştirilmelidir.

4. Güneş ışığı, florasan lamba, sarı örtü örtmek  gibi ailelerin uyguladığı  geleneksel  uygulamaların sarılık tedavisinde yeri yoktur.

 

Tedavisi

1. Fototerapi

Fototerapi amacı bilirubin düzeyini düşürüp kan değişimi ihtiyacını azaltmak ve bilirubinin beyinde yaratacağı hasarı engellemektir.

Fototerapide kullanılan ışığın gücü, ışığa maruz kalan vücut yüzeyi fototerapinin etkinliği açısından önemlidir. Fototerapinin devamı belirli aralıklarla bakılan bilirubin düzeyine göre planlanır.

Fototerapi alan bebeğe bebek yağı, nemlendirici vb sürülmemeli, retina hasarından korunmak için gözler göz bandı ile saklanmalıdır.

2. Kan Değişimi

Bebeğin sarılık değeri yoğun fototerapi ve yapılan medikal tedavilere rağmen artmaya devam ediyorsa bilirubinin beyinde yapacağı hasardan korunmak ve kernikterus gelişimini önlemek amaçlı kan değişimi uygulanmalıdır.

Kernikterus (bilirubin ensefalopatisi)

Yenidoğan bebeklerin küçük bir bölümünde sarılık değerinin yani bilirubinin çok artması ve yüksek değerlere ulaşması nedeniyle ciddi beyin hasarı (kernikterus, bilirubin ensefalopatisi) gelişimine neden olabilir. Kernikterus, evrelerine göre nörolojik bulgular ve zeka geriliği ile seyreden bir hastalıktır.

Bu nedenle bebeklerin taburcu olurken risk faktörleri belirlenmeli, beslenme ve bakımı hakkında bilgilendirilmeli, taburculuk sonrası izlem planı yapılmalı, birirubin değerlerinin çok yükselmesine (STB>25 mg/dl) izin verilmemelidir.